AZERBAYCANIN GEDEBEY YÖRESİNİN TÜRK MENŞELİ ETNOTOPONİMLERİ

AZERBAYCANIN GEDEBEY YÖRESİNİN TÜRK MENŞELİ ETNOTOPONİMLERİ

PAŞAYEVA, Mehebbet

Malumdur ki, etnotoponimler halkın tarihini, etnogenezini, onun yayılma areallarını öğrenmek açısından son derece büyük önem kesb edir. Etnotoponimlerin müeyyen qrupu halqın teşekkülünde hansı kabile, tayfaların iştirak etdiyini, bu prosesin özünün ne zaman baş verdiyini müeyyenleşdirmeye imkan verir ve halkın tarih boyu yaşadığı ve yayıldığı arazini müeyyenleşdirmek için tutarlı kaynakdır. Her bir yer adı ait olduğu halkın dili, tarihi, etnoqrafiyası, dünya görüşleri, teşeklülû, etnogenetik yapısı, medeniyeti gibi özellikier hakkında çokyönlü bilgi verir. Yer adları sadece belirli bir yerin adını bildirmekle yanısıra, o yerlerde yaşayan halkın etnik yapısı gibi çeşitli özellikleri de bildirmektedir. Türk dünyasının ayrılmaz bir parçasi olan Azerbeycan insanların yerlesmiş olduklan en eski yerlerden biridir. Azerbaycan'ın tarihi geçmişi, cografi konumu ve halkların etnik menşeyi hakkrnda bilgi veren yer adları (toponimler) zaman zaman parçalanarak bir birinden ayrı kalmış Türk dünyasının büyük geçmisinin ögrenilmesi için degerli bir kaynaktır. Azerbaycanda tarihin eski devirlerinden baslamış günümüze kadar korunmuş Türk menşeli yer adları mevcuttur. Tarihi milattan öncelere ait bu yer adları eski yazılı kaynaklar ve folktor arastrmalarında açık bir sekide ifade olunmuşdur.Azerbaycan türklerinin etnogenezinde bir çok kadim türk kavimleri iştirak etmişler. Bu kavimlerin her biri Azerbaycann arazisindeki toponimlerde adlarını koruya bilmişlerdir. Azebaycanın Gedebey yöresi tarih boyunca birçok türk kavimlerinin göç etdiyi arazilrden olmuştur. Bu kavimlerden Hun, Katak, Qarqar, Kıpçak ve b. bölgenin etnotoponimlerinin formalaşmasında mühüm rolu olmuşdur. Sunulan çalışmada Azerbaycan'nın zengin tarihe malik olan arazilerinden Gedebey yöresindeki yer adları incelenmiştir. Gedebey yöresi Azerbaycan Türk köklerinin daha derin katlarını, ümumtürk tarihinin eski çağlarını öyrenmek üçün misilsiz hazinedir. Makalede Azerbaycan'nın Gedebey yöresindeki mevcut olan bazı yer adları ve bu yerlere adlarını vermiş eski Türk menşeli tayfalarla bağlı bilgiler verilmiş, türk halklarının soy kökünde bulunan etnik tayfa ve kabile birlesmeleri ile bağlı tahliller aparılmıştır. Yer adları ile ilgili yöre halkı arasında dolaşan efsane ve rivayetlerde eski türk kültürünün izleri araştırılmış, zaman-zaman bu topraklara göç eden eski türk tayfalarından söz edilmis, bazı yer adlarının menseyi hakkında bilgi verilmiştir. ETHNO TOPONYMS OF THE TURKISH ORIGIN OF GEDEBEY REGION OF AZERBAIJAN One of the oldest places where people settled is the Azerbaijan is an integral part of the Turkish community. In Azerbaijan names of Turkish origin from the ancient times of history has been preserved until today. Toponyms which give information about Azerbaijani history, geographial position and origin of people. It is known that the ethno toponyms assume extremely important for studing history, ethnogenesis of nation. Some turkish communities took part in the formation of the ethnogenesis of Azerbaijani turks They kept their names in the toponyms of Azerbaijani ground. Gedebey region of Azerbaijan throughout the history of Azerbaijan has been one of regions of the migration of Turkish tribes. These tribes Huns, Kataks, Qarqars and etc. played an important role in the formation of the ethnonymis of the region. In present work investigated the land names of Gedebey region of Azerbaijan. Gedebey region is the unique treasure for studing the ancient history of Azerbaijani. In the present article were given information about place names of Gedebey region of Azerbaijan.

Article
PeerReviewed

ISSN 2303-582X

International Burch University

2014-05-23

2630