İNGİLİZ YAZAR JONATHAN SWIFT’IN OSMANLI TÜRKÇESİNDEKİ MACERASI

İNGİLİZ YAZAR JONATHAN SWIFT’IN OSMANLI TÜRKÇESİNDEKİ MACERASI

GÜZEL, Ozan Erdem
BOZKURT, Eshabil

Bu bildiride, ünlü İngiliz yazar Jonathan Swift’in (1667-1745) Osmanlı Türkçesindeki macerasından hareketle Güliver’in Seyahatleri adlı romanı üzerinden yazarın eserlerinin Osmanlıca Türkçesine yapılan çevirilerinin çağdaş çeviribilim kuramları bağlamında irdelenmesi amaçlanmaktadır. Bu çerçevede, öncelikle Jonathan Swift’in Osmanlıca Türkçesine çevrilen eserleri hakkında genel bilgi verilecek daha sonra ise özellikle Güliver’inSeyahatleri adlı romanının üç farklı çevirisi incelenecektir. Tanzimat ile birlikte Batı kültür ve edebiyatından Osmanlı Türkçesine bir çeviri hareketi başlamış ve birçok eser çevrilmiştir. Batı’nın olduğu gibi çevrilmeye çalışıldığı kanısı yaygın olsa da son yıllarda yapılan çalışmalar, çevirmen ve yayıncıların Batı’nın tanınmış, seçkin yazar ve eserlerini çevirmeye özen gösterdiklerini ortaya koymuştur. Swift’in romanı da tüm dünyada bilinen ve birçok dile çevrilen eserlerden biridir. Bu eserin, Seyfettin Özege tarafından hazırlanan Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu’nda (5 C. 1971, 1973, 1975, 1977, 1979) Osmanlı Türkçesine yapılan üç çevirisi bulunmaktadır. Birincisi Mahmud Nedim Efendi tarafından 1289 [1872] yılında çevrilen Güliver Nâm Müellifin Seyahat-nâmesi, ikincisi çevirmeni bilinmeyen; ancak Resimli Ay Neşriyatı’nın yayımladığı “On Kuruşa Bir Kitap” serisinin on yedinci kitabı olan Cüceler Memleketinde (1927) isimli eser, üçüncüsü ise yazarı ve çeviri tarihi bilinmeyen ve Matbaa-i Hayriye ve Şürekâsı tarafından “Çocuk Dünyası Neşriyatından” isimli serinin dokuzuncu kitabı olarak yayımlanan Güliver’in Seyahat-nâmesi – Devler Ülkesinde isimli eserdir. Bu üç eserden ilk ikisinde ön söz bulunmaktadır. Bu ön sözlerden hareketle, Güliver çevirilerinin Osmanlı/Türk kültür ve edebiyat çoğuldizgesindeki yeri irdelenmeye çalışılacaktır. İrdeleme sırasında “süreçöncesi çeviri normları bağlamında bu eserlerin neden seçildikleri ve nasıl çevrildikleri üzerinde durulacaktır.

Article
PeerReviewed

ISSN 2303-582X

International Burch University

2014-05-23

2688