Dublin Core
Title
OSMANLI DEVLETİ VE ORTA ASYA HANLIKLARI ARASINDA YAZMA ESERLER TAKASI: SÖMÜRGECİ GÜÇLERE KARŞI MANEVİ MİLLİ BİRLİK
Abstract
Anahtar Kelimeler: Osmanlı Dönemi Yazma Eserleri, Orta Asya ile alakalar, kitap takası. ÖZET Özbekistan’daki Anadolu sahasına ait yazma eserler ve bazı tercümelerin çoğunluğu XVIII-XX. Yüzyıllar arasında Osmanlı Devleti Sultanları ve Orta Asya Hanlıkları Hükümdarları tarafından sömürgeci güçlere karşı manevi milli birleşme, bütünleşme amacıyla talep ve takas edildiği bilinmektedir. Özbekistan İlimler Akademisi Yazma Eserler kütüphanesi ve çeşitli bölge kütüphanelerinde yer alan mezkür kitapların büyük bir kısmı XIXXX. Yüzyıllarda istinsah edilmiş olup, özellikle Harezm Hanı Muhammad Rahim-Han Firuz talebiyle çoğaltılmıştır.Kardeş Halklar ortasındaki manevi yakınlığı sağlamak üzere yayğınlaştırılmış kitaplar sırasında Türk Divan Edebiyatı ustaları İsa Necati Bey, Fitnat-Zübeyde Hanım (Şeyhu’l-İslam Muhammed Es‘ad kızı), Bâkî Çelebi, Garîbî Çelebi Seyyid Ebu Bekr, Hâtif Ahmed Efendi, Hâşim (Seyyid Mustafa Hâşim el-Üsküdârî), Hayâlî, Kânî, Kâimî, Kuddûsî (Ahmed Kuddusi), Leyla Hanım, Mâhir, Mustafa Bey, Sâmî, Nedim Ahmed Efendi, Nebî Efendi, Niyâzî Şeyh Muhammed Efendi, Pertev Paşa, Yahya, Zâtî Şeyh Süleyman, Zîver vs. şairlerin divanlarının farklı nüshaları rastlanmaktadır. Bunun yanı sıra, sonraki yüzyıllarda Orta Asya’ya getirilen “Târîh-i Feth-i Rûm”, “Şerh-i Mesnevî” gibi mensur, ”Garip-name”, ”Mevc-ul Bahreyn” gibi nadir eserler de bilinmektedir. Fakat Sovyet Rusyası döneminde düzenlenmiş olan Yazma Eserler Kataloğlarında söz konusu olan yüzden fazla yazmanın, sadece sekiz tanesi yer almış olup, diğerleri Türk Halkları arasındaki milli manevi hareketlerin dile getirilmemesi amacıyla ihmal edilmiştir. Mezkur bildiride, Orta Asya ve Osmanlı Devleti arasındaki sosyal ve kültürel alakalar, özellikle Sultanlar ve Hanlar tarafından talep ve takas edilmiş yazmalar, onların kardeş halklar manevi medeni hayatına etkisi üzerinde durulacaktır.
Keywords
Article
PeerReviewed
PeerReviewed
Identifier
ISSN 2303-582X
Publisher
International Burch University
Date
2014-05-23
Extent
2722