Dublin Core
Title
MANİSA İLİNDE YERLEŞİK ‘BALKAN GÖÇMENLERİ’ AĞIZLARINDA FİİL ÇEKİMLERİ İLE İSİMLERE GETİRİLEN “ -çi, -ci, -cu ; -çìk; -sı,-si, -su; -sım,-sim,-süm; -sık,-sik, -suk, -sıg,-sig; -zık; -go ” EKLERİ VE YAPISI ÜZERİNE
Abstract
Manisa’da yerleşik Makedonya, Kosova ve Bulgaristan göçmen ağızlarıyla ilgili derleme çalışmalarımız esnasında hem fiiller hem de isimlerle kullanılabilen birtakım eklerle karşılaştık. Bu ekler, Sarıova, Köprülü, Usturmica’da ‘-çi, -ci/-cu’; Sarıova’da ‘çìk’; Koçana, Köprülü, Debre, Usturmica, Sarıova’da ‘sı/si,-su’; Debre, Radoviş, Koçana, Köprülü, Manastır, Sarıova, Usturmica’da ‘-sık/-sik, -suk, -sıg/sig’; Köprülü’de ‘-zık’; Kosova- Prizren’de ‘-sık’; Kırcaali’de ‘-sım/-sim/-süm;-sık’; Koçana’da ‘-go’ şekilleriyle fiil çekimlerinden sonra yaygın olarak kullanıldığı gibi ayrıca Debre, Koçana, Radoviş, Köprülü’de ‘-çi, -çu’; Koçana, Köprülü’de ‘-sı/-si’ ve Bulgaristan-Şumnu ile Omurtag’ta ‘-si’; Sarıova, Koçana’da ‘-sık,-sig’; Koçana’da ‘-go’ biçimleriyle isimlerden sonra da geniş bir kullanım alanına sahiptir. Batı Rumeli ağızlarında 1. çokluk şahısta -sık/-suk eklerinin yaygın olarak kullanıldığını literatür taramalarımızdan biliyoruz. Biz de Manisa Balkan göçmeni ağızlarında bu yaygın kullanımın şahidi olduk ve ilaveten Bulgaristan-Kırcaali’de duyulan geçmiş zamanın 1.teklik şahsında ‘-sım,-sim,- süm’ eklerinin kullanıldığını tespit ettik. Köprülü-Köseler’de gördüğümüz 1.çokluk şahıstaki -sık/-sı nöbetleşe kullanımı ilginçti ve çalışmalarımız ilerledikçe 2.- 3. şahıslarda da farklı şekillerin olduğunu gördük. Bu şekilleri, 2.teklik şahıs için, şimdiki zamanda -sı/-si(< -sın/-sin), geniş zamanda -si (< - sin); 2.çokluk şahıs için şimdiki zamanda -sını( < -sınız) ; 3. teklik şahıs emir çekiminde ise -sı /-su ( < -sın / -sun) biçiminde sıralayabiliriz. Literatür taramalarımızın (‘-sIk; -sIm’ ekleri dışında) bulduğumuz diğer ekler için aynı derecede cömert davrandığını söyleyemiyoruz. Bahis konusu ekler, haber kiplerinin 1. teklik şahsında ‘-çi; -si’, 3. teklik şahsında ‘-ci, -si, -su’, 1.çokluk şahsında ‘-si’, 3. çokluk şahsında ‘-cu, -çìk, -si’; emir 2. teklik şahıs çekiminde ‘-si’; ek fiilin 3. teklik şahıs çekiminde ‘-sig’ şeklinde ve fiil çekimlerinin dışında isimlere de ‘-çi / -çu; -sı / -si; -sık / -sig; go ’ şekilleriyle eklenebilmektedir. Bu makalede, öncelikle bulduğumuz örneklerin bir dökümünü yaptık. Ardından bu eklerin yapısı üzerinde durduk.Türkçedeki ‘çI/çU; şu’ pekiştirme edatı ile münasebetlerini tartıştık.
Keywords
Article
PeerReviewed
PeerReviewed
Identifier
ISSN 2303-582X
Publisher
International Burch University
Date
2014-05-23
Extent
2709